Een toevallige ontmoeting

Een toevallige ontmoeting

Station Gilze Rijen op een dinsdagmiddag ligt er verlaten bij. Bij de bushalte wacht een vrouw. Ik voeg me bij haar. Nog 20 minuten wachten, de zon haalt helaas net het bankje niet. Maar we krijgen een hartverwarmend gesprek, dus dat maakt helemaal niets uit.

Sonja werkt 30 jaar in de zorg, de laatste 12 jaar in een woongroep voor verstandelijk gehandicapten in Rotterdam. Zij was er al vanaf de start van deze groep, toen de bewoners uit verschillende huizen uit de buurt hier begeleid zelfstandig kwamen wonen. Als zij hoort dat mijn missie is om hart aan het werk te blijven in de zorg in plaats van hard aan het werk te zijn, veert ze op. Daar heeft zij ook wel iets over te vertellen.

De aandacht voor de mens verdwijnt. Het laatste jaar is dat merkbaar. Door de bezuinigingen staan Sonja en haar collega’s met minder medewerkers op de groep.  Sonja moet nu snel haar werk doen: iemand helpen met douchen, tanden poetsen, helpen bij het schoonmaken. Het moet op tijd klaar zijn, want haar collega wil naar huis en ze moet dan beschikbaar zijn voor alle bewoners. Dat is de huidige werkdruk. ‘Vroeger had ik ook wel werkdruk, maar dat was om mijn administratie op orde te hebben. De laatste 4 jaar heb ik dat op orde’, straalt ze. ‘We hebben nu in elke werkkamer een computer en het systeem om in te voeren is gebruiksvriendelijker. De werkdruk is verschoven: nu voel ik de druk om op tijd klaar te zijn.

Een gesprek over hoe het met iemand gaat, hoe die zich voelt, wat hij gaat doen heeft ze niet meer. Zo’n gesprek kost tijd. Bewoners hebben tijd nodig om de woorden te vinden en spreken langzaam. Om te communiceren en de bewoner te begrijpen ontbreekt nu de tijd. Dan gaat ze het gesprek uit de weg. En het ontbreken van oog en oor voor de mens is merkbaar zegt Sonja. Niet alleen zegt een  bewoner bijvoorbeeld ‘Ik ga weer drinken, je houdt toch niet van me’. Er is ook meer agressie en wrijving tussen de bewoners op de groep. Wat in die 12 jaar is opgebouwd valt weg, het functioneren en de kwaliteit van leven van de bewoners verslechtert.

Wat ingrijpend vind ik dit om zo 1 op 1 het effect van bezuinigingen op de mens te horen. Wat doet dat met Sonja? ‘Ik doe dit werk omdat ik mensen wil helpen. Ik heb een stukje moeten inleveren’, en ze wijst op haar hart. Ik word er stil van. Sonja straalt nog.

In de trein terug lees ik in de Metro dat een zorgmedewerkster uit de gehandicaptenzorg overspoeld is met reacties op haar column. Hetzelfde verhaal. Ilona Oskam stelt dat Nederland compleet gek is geworden: de zorg is lopendebandwerk zonder aandacht. Velen in de zorg herkennen het en laten hun reacties achter.

Daar zit ik dan. Met mijn verlangen om werkers te helpen om gezond en geïnspireerd te blijven. Kan dat wel binnen dit systeem? Is het in de gehandicaptenzorg erger dan in de eerste lijn waarvoor ik nu het meeste werk?

Ons hart is zo groot als een vuist.

hart vuist

We kunnen ook samen een grote vuist maken. Een vuist die niet ergens tegen is, maar ergens voor: voor aandacht voor de mens die zorg geeft en die zorg ontvangt, met respect voor hun behoeften en verantwoordelijkheid. Daar wil ik een steentje aan bijdragen.

Ik train het hart van professionals in zorg en welzijn zodat zij gezond en geïnspireerd werken en bijdragen aan meer hart in de zorg. Als er vele wakkere en dappere harten in het systeem werken kunnen zij in hun eigen omgeving het verschil maken door hun invloed uit te oefenen. Helemaal effectief is het als teamleden zich samen tot doel stellen om de belemmeringen van het systeem te overwinnen. Dit kan door zelf creatieve oplossingen te vinden of op een hoger niveau aan te kaarten wat nodig is. Zulke teams train ik om deze houding te versterken. Dit geeft mij vertrouwen in de toekomst. Jou ook?

Als je voorbeelden hebt van creatieve oplossingen of van succesvol werken aan systeemverandering schrijf hier dan een reactie op dit artikel. Dan bouwen we samen aan vertrouwen en kunnen medewerkers als Sonja blijven stralen.

12 reacties

  1. Jenny op 30 mei 2014 om 16:57

    Wat heb je dat weer helder, en vanuit je hart, weten te verwoorden Daphne. Hoop met jou dat die donkere, dreigende wolken op niet al te lange termijn gaan verdwijnen. Al zouden ze maar enigszins ‘oplossen’ …..
    Helaas, een voorbeeld heb ik niet.

  2. Carola op 30 mei 2014 om 16:57

    Hoi Daphne, wat een verdrietig maar realistisch verhaal. Het is hard werken om voor bijzondere idealen te gaan staan. Idealen die eigenlijk gewoon over mens-zijn. Ik deel graag het initiatief van Spirare Valley in Venlo. Een omgeving waar kinderen en jongeren een nieuwe kans krijgen. In de huidige samenleving lopen ze vast. Een project dat alleen maar kan slagen als het gedragen wordt door mensen met een gemeenschappelijk ideaal, een ideaal dat groter is dan het individuele belang. Dat is hart werken. Mooi om je blog te lezen. Bedankt voor het delen.

    • Daphne op 1 juni 2014 om 22:16

      Hallo Carola,
      Ik zet de link naar Spirare Valley voor de lezers erbij: http://bit.ly/1pJSZih
      Er zijn meerdere wegen naar verandering: van binnen het systeem door het daar anders te gaan doen of door zelf iets op te richten naast het reguliere systeem. En dat laatste doet Spirare. Ik zal ze met aandacht volgen. Het voormalig Floriade terrein in Venlo is een bijzondere plek en Hanny Kusters een bezielde initiator.

  3. Eleonore Star op 31 mei 2014 om 14:05

    Ja, dit geeft een verschraling voor zowel de verzorgende als voor degene die zorg krijgt. En dit doet ook de maatschappij verschralen.

  4. Emmy.Meeuwsen op 31 mei 2014 om 15:04

    Ik heb zowel in de bejaardenzorg als in de gehandicaptenzorg gewerkt. 30 jaar geleden ook toen was er geen rozengeur noch maneschijn. Daar zijn tal van voorbeelden van. Wat te denken van een oude dame: het was tijd om in bad te gaan, echter ze was nog niet klaar met haar ontbijt. Van mij mocht ze dat eerst afmaken, maar ze werd door de directrice in de rolstoel gezet en meegesleept. Ik had de baas moeten zijn, de oude dame had geen keus.
    Soms is door wat dan ook het echte gevoel even zoek; even hoop je dan. Er zijn nog mensen die er wat aan willen doen gelukkig. In een tijd waar een ieder voor zijn eigen straatje vecht. Heel veel succes

  5. ankie op 1 juni 2014 om 10:19

    Wat ben je weer goed bezig Daphne. Ik wens je heel veel geluk met wat je aan het doen bent xxx

  6. Daphne op 1 juni 2014 om 22:20

    Emmy en Ankie bedankt voor jullie reactie. Jullie zijn beiden familieleden van mij met een loopbaan in de zorg achter de rug. En nu alweer lange tijd gepensioneerd. Werken met je hart is van alle tijden, vroeger was niet alles beter. Dat relativeert de boel een beetje!

  7. Alyanna Bijlsma op 3 juni 2014 om 14:53

    Hoi Daphne,
    Ik heb je blog gelezen. Herkenbaar is het woord dat me te binnen schiet. Er is een wereld om te veranderen door in het klein te beginnen met het hart op de goede plek. Dat doet Jos de Blok met Buurtzorg maar ook bijvoorbeeld Hans van Putten met zijn Thomashuizen. Momenteel is daar veel om te doen, maar ik hoor ook nog steeds heel veel tevreden geluiden van vooral bewoners en familie.
    Misschien een ander inspiratiebron voor je?
    Als je focust op het positieve, dan zie dat “het legertje” steeds groter wordt en marcheert in de juiste richting.
    Een warme groet van je “medestijder”

    Alyanna Bijlsma
    http://www.magma-coaching.nl

  8. Daphne op 3 juni 2014 om 19:08

    Hallo Alyanna,

    Ja, super om deze goede voorbeelden te kennen. En ze vinden navolging, staan landelijk bekend als mensen en plekken waar de zorg anders wordt gegeven. Ik voel dank en waardering voor deze mensen die hun nek uitstaken, want dat ging aan hun succes vooraf. Maar misschien dat het voor hen niet eens zo heldhaftig voelde: ze deden wat zij nodig vonden en gingen daar voor staan.
    Dankjewel voor het delen van deze voorbeelden. Ik geef nog even de linken:
    http://www.buurtzorgnederland.com
    http://thomashuizen.nl

  9. Sonja op 3 juni 2014 om 20:03

    Hallo Daphne,
    Dankjewel voor ons gesprek in Gilze, wat heb je ons verhaal netjes en met respect in een stukje verwerkt. Prima gedaan. Dankjewel. Groeten, Sonja

    • Daphne op 3 juni 2014 om 20:15

      Goed om te horen Sonja. Jij hebt mij tot dit stukje geïnspireerd. En ik jou tot het doen van mystery visits. Bijzonder hoor zo’n vruchtbare ontmoeting op een doodgewone dinsdag!

  10. Sonja op 3 juni 2014 om 20:23

    Ja leuk toch,en het zijn en blijven toch de kleine dingen in het leven die het doen ja doen, ken je dat liedje, ik weet niet meer wie het ooit gezongen heeft, gewoon doen,Succes, ik hoop je nog eens te ontmoeten.
    Gr Sonja

Laat een reactie achter